|
Afscheid van het jaar
22 december 1998 - Nieuwe Revu
Voor de vierde keer presenteren wij Nieuwe Revu's Eregalerij van de Nederlandse popmuziek, waarin opgenomen Nederlandse acts die van groot belang zijn geweest voor de vaderlandse popgeschiedenis. In deze editie werd onder anderen De Dijk bijgeschreven. Mooi op tijd. Want na achttien jaar zwoegen vvonden de amsterdammers het de hoogste tijd voor een jaartje pauze. "Man, een jaar lang thuis, dat zal een sensatie zijn." Dus, wie weet voor het laatst deze eeuw: Huub van der Lubbe.
Er circuleert al een tijdje een verhaaltje in het hoofd van Huub van der Lubbe. In dat verhaaltje komt Magere Hein bij hem op bezoek. Ga rustig zitten, zegt Huub dan. Zet die zeis maar even neer. En de dood en Huub praten over zijn leven. Wat er tijdens dat gesprek precies besproken wordt, weet Huub nog niet. Wat hij wel weet, is dat hij op het eind die Hein neermept. Hij kwam te vroeg.
Misschien wordt het verhaaltje uiteindelijk een nieuw liedje voor De Dijk. Misschien ook niet. In ieder geval heeft Huub een jaar de tijd om er over na te denken. Want De Dijk is begonnen aan een lange pauze. Geen vaarwel, maar een tot ziens. Een vaarwel zou ook wat ongepast zijn, want de optredens zijn nog steeds uitverkocht, de albums nog steeds relevant en het heilige vuur is nog steeds aanwezig. Maar toch, een tot ziens lijkt niet zo'n overbodige luxe, gezien de lichte maar nadrukkelijke blasé indruk die Van der Lubbe nu, zo tegen het einde van het jaar, wekt. "Wanneer je uitgeluld bent, is het zaak je kop te houden," zegt Huub – 45 jaar, borstelig haar, vlekkerige slobbertrui, moeizaam pratend, maar met geen greintje minder charisma dan op het podium. En voorlopig dus even uitgeluld. En niet alleen dat, ook uitgespeeld, uitgereisd, uitgekeken, uitge-alles-wat-maar-met-De-Dijk-te-maken-heeft. "Natuurlijk heeft het zijn charme, met zeven jongens en een meisje in een bus. Maar na achttien jaar vier keer in de week heb ik dat wel gezien. Een jaar thuis zijn, man, dat zal een sensatie zijn! Of niet natuurlijk, maar dan weet ik dat in ieder geval ook weer."
Toch blijft het een beetje raar. Vorig jaar verschenen, na het negende studioalbum De Stand Van De Maan, stapels interviews met Huub van der Lubbe en toen bleef hij maar benadrukken dat er van ophouden of minderen geen sprake zou zijn. En nu blijken Huub en de zijnen er toch voor een jaartje mee te stoppen. "Wat is daar raar aan? Ik loop al een paar jaar rond met het idee om pauze te nemen. Dat ik dat vorig jaar niet heb gezegd, is alleen maar handig van me. Het was een interne aangelegenheid, daar had verder niemand iets mee te maken. "Cynisch: "En natuurlijk zeg je in interviews dat het te gek gaat. Al maak je alleen maar platen die helemaal klote zijn, les één van een interview blijft: het gaat beter dan ooit." Huub kent het spel van voor tot achter en weer terug. Heeft hij de afgelopen jaren ook maar iets écht verrassends meegemaakt, is de vraag, "Nee," is het antwoord. Een tekst geschreven die volledig afweek van alle andere teksten? "Alle teksten zijn uiteindelijk variaties op aloude thema's." Een zaal vol apathisch publiek nog echt knokkend voor zich moeten winnen? "Eigenlijk niet." Een richting ingeslagen waar hij achteraf spijt van heeft gekregen? "Waarom zou je iets doen waar je later spijt van krijgt? Dan had je het beter niet kunnen doen."
Oerhollandse nuchterheid. "We staan te boek als een goede band. Doorwrocht, "stelt Huub met tevredenheid vast. "Niet spectaculair, wel gedegen en van enig niveau. Het zou mooi zijn als we te boek stonden als een revolutionaire, vernieuwende band, maar zo zit het nu eenmaal niet. Ik bedoel: zou Willem van Hanegem er ooit van gedroomd hebben Johan Cruyff te zijn? Wat maakt het uit: hij is het niet. Hij miste dat rechterbeen en nog een paar dingen. Maar hij was wel Van Hanegem. Je moet van jezelf weten of het hoogst haalbare er inzit of niet, of je een Cruyff bent of niet."
Van der Lubbe weet wat hij kan en niet kan, maar ook wat hij wil en niet wil. Zelf de trendsetter proberen te zijn of onderzoeken wie dat zou kunnen wezen, het hoeft voor hem allemaal niet. Misschien is De Dijk wel niet meer helemaal van deze tijd, opppert Huub. Al zou je het niet zeggen als je ziet hoe de band nog steeds met overwegend jong publiek gevulde clubs in vervoering brengt. "daarom heb ik me nooit afgevraagd of wij ook nog interessant zijn voor jongeren. Het antwoord daarop zie ik vier keer per week voor mijn neus. En de muziek waarmee dat bewijs wordt geleverd, is nooit trendsettend geweest, maar uiteindelijk gebaseerd op muziek uit de jaren vijftig en zestig, die weer haar wortels heeft in de jaren twintig." Wat-ie dan ook meer bedoelt met 'niet meer van deze tijd' is de instelling van De Dijk. "Eerst was het genoeg als je gewoon een leuk plaatje maakte. Vervolgens was het ook wel prettig als de band er een beetje leuk uitzag op de foto. Liefst lachend, ook al was je, zoals wij, geen vrolijke band. Daarna moest je ook nog kunnen acteren in een videoclip. Die vervolgens nauwelijks werd uitgezonden, want ze hadden liever dat je even kwam playbacken in de studio. Pff. Ik vind het maar eenvermoeiende ontwikkeling. Kijk, als je nu een groepje bij elkaar geraapte fotomodellen bent, dan weet je dat het die kant op zal gaan. Maar wij zijn geen fotomodellen. Wij zijn begonnen om de muziek en daar gaat het ons nog steeds om. Maar tegenwoordig heeft iemand al bedacht wat voor pak je aan moet voor je maar één noot op papier hebt gezet."
Is sponsoring voor veel sterren van Nederpop (Borsato, Volumia!) anno '98 allerminst meer een besmet woord. Van der lubbe wil er nog steeds niets van weten. Dan maar minder inkomsten, "Je levert gewoon iets in als je je laat sponsoren: je waarachtigheid. Zo gauw een band zich inlaat met dat soort zaken, geloof ik ze niet meer. Ook hun muziek niet. Hoezeer menen ze wat ze zingen? Vraag ik me dan af. Nou, niet dus. En dat is ook te horen aan de Volumia's en de Borsato's. Het is de dood in de pot. Ik denk dat wij fans hebben die juist waarderen dat wij ons niet laten strikken voor programma's als Waku Waku. Die ook aan mijn teksten zouden twijfelen zo gauw ik daar ga zitten met een pluchen everzwijn voor me. Misschien is dat een instelling die je tegenwoordig niet meer moet hebben. Aan de andere kant is het misschien ook juist de reden dat wij er na achttien jaar nog steeds zijn. Want pogingen tot snel succes zie je uiteindelijk altijd weer het resultaat af. Het wordt gecalculeerd voor twee jaar en dan is het weer over. Kan niemand die koppen van Volumia! Meer zien."
Waar het uiteindelijk op neerkomt, vindt Huub, is het verschil tussen amusement en rock 'n roll. "Gezien de verkoopcijfers houden meer mensen van de klakkeloosheid van amusement. Privé verkoopt een stuk beter dan De Groene Amsterdammer. Dat neemt niet weg dat ik rock 'n roll veel hoger heb zitten dan amusement. Weet je wat het verschil is? Rock 'n roll vertelt dingen zoals ze zijn, maar amusement kan het niet laten om ze mooier voor te stellen. Het moet altijd op zijn grootst. Vroeger kon ik me daar heel druk over maken. Vond ik dat iedereen recht had op waarachtigheid."
Toch klinkt het wat merkwaardig, die kritiek op ophemeling. Althans, uit de mond van de man die de vrouw in zijn teksten al achttien jaar op een voetstuk heeft staan. "Tuurlijk doe ik dat, dat moet ook. Ik zeg ook wel eens tegen mijn vrouw dat ik haar fantastisch vind. Maar stel dat ik dat nooit doe, maar het bewaar voor moederdag en precies op het momentje dat ik het zeg verschijnt er een strijkorkestje onder het balkon – dan zal mijn vrouw toch echt naar haar voorhoofd wijzen. Terwijl mensen die zweren bij All You Need Is Love zullen zeggen: dát is pas echte liefde. Dat is het verschil.
Twee keer in achttien jaar had Huub zelf te maken met zaken met een hoog amusementsgehalte. De eerste keer is inmiddels al jaren geleden. De platenmaatschappij wilde De Dijk een soort carnavalsnummer op laten nemen. Een hoop tekstuele flauwekul ('Ben je van jezelf zo hups, of komt het door je badpak met van die harde cups?'), wat de band tijdens concerten wel eens speelde en volgens de platenmaatschappij hitpotentie had. Midden in de nacht belde Huub naar gitarist Nico Arzbach, met de mededeling:"Volgens mij moeten we het maar doen." Het bleef lang stil aan de andere kant van de lijn. Toen zei Nico: "Laten we het er morgen over hebben." Het nummer is nooit opgenomen. Huub:"Daarom is het goed dat we met zijn vijven zijn. Als iemand iets geks in zijn hoofd haalt, zijn er vier anderen om hem te temperen.
Die andere keer was bij een opname van het veronica-programma Countdown in 1990. Om zijn voordracht van Bloedend Hart van wat extra dramatiek te voorzien, had Huub een stuk koeienhart in zijn jasje gestopt. "Ik was zo naief om te denken dat zo'n koeienhart een beetje de vorm van zo'n hartje heeft. Maar het is een klomp van acht kilo vlees. Daar heb ik een pond uit laten snijden, maar dat werd helemaal groen onder de studiolampen. Peter Koelewijn sprak er jaren later nog schande van, zo onsamkelijk vond hij het."
Hij moet er hartelijk om lachen. Een foutje en een bijna-foutje, dat is een ebscheiden oogst aan flaters tijdens een loopbaan die de twee decennia nadert. Twee decennia applaus, hij heeft zich toch wel een paar keer afgevraagd of hij wel een jaartje zonder kan? "Aandacht is verslavend. Je gaat er zelfs een beetje op rekenen. Maar er komt vast iets anders voor in de plaats." Zoals? " Waar ik een beetje op hoop, is dat het schrijven een andere wending neemt. Couplet-refrein-couplet-refrein-brug-refrein-eind, dat schema ken ik nu wel. Misschien is daar toch nog iets meer uit te halen." En dat is niet mogelijk terwijl de trein doordendert, is Huubs ervaring. "We nemen ons bij elk album voor om de volgende keer alles anders te doen. En die volgende CD wordt vervolgens ook wel anders, maar dan toch maar een heel klein beetje anders. Je komt maar heel moeilijk los van jezelf. Ik ben heel benieuwd wat ik ga schrijven als ik niet noodzakelijkerwijs vijftien teksten voor nieuwe nummers hoef aan te leveren. Als iets moet, is het altijd het gemakkelijkst om terug te vallen op iets wat je al kan. Maar als er eens helemaal niets hoeft, is er misschien meer ruimte om te zoeken naar iets waarvan je helemaal niet wist dat je dat ook kon." In het ergste geval blijkt na het jaar dat hij eigenlijkalleen maar liedjes kan schrijven zoals hij het al die jaren gedaan heeft." Misschien. Maar dan zal ik nooit rondlopen met een verongelijkt gevoel van: ik doe dit wel, maar eigenlijk hoor ik iets anders te doen. Dus dat is ook winst."
Geschreven door: Leon Verdonschot
| |
Als jij het niet meer weet
