|
Nergens goed voor
18 maart 2000 - Vrij Nederland
Sommige dingen komen laat. Zo stond ik twee weken geleden op een vroege donderdagochtend bij het Belgische Mons in de file toen ik voor het eerst De Dijk hoorde. Niet dat ik De Dijk niet kende, natuurlijk wel, maar ik had nooit écht een nummer van ze gehoord dat ik hóórde.
Het nummer stond op een bandje waarop een vriend slordig wat Nederlandse tophits had opgenomen, nummers van Marco Borsato, Anneke Grönloh, Boudewijn de Groot, Willeke Alberti, André Hazes. Er kwam ook een liedje van Doe Maar op voor, ’32 Jaar’, en toen dat voorbij was, brak ineens Huub van der Lubbe uit de speakers: Ik heb geen cent te makken / en ik heb geen vak geleerd / Ik kijk niet uit mijn doppen / en mijn handen staan verkeerd.
Onder de stem, die groezelig en Amsterdams klonk, een tikje hees en swingend als die van een soulzanger, plokte een bas zoals ik al jaren geen bas had\horen plokken, een paar noten jonglerend in de lucht. En verder werd er kortademig en intelligent gedrumd, terwijl na enkele regels zang en gitaar inviel met rifjes die onmiddellijk in het oor bleven haken, klein en geslepen als diamanten. Verder was er een break waarin Van der Lubbe alle zang opgaf en alleen nog maar neuriede. Dit was misschien wel het mooiste moment in het nummer dat overigens – zo bleek later – ‘Nergens goed voor’ heette. Ik was perplex. Daar bij Mons.
‘Nergens goed voor’ staat op het album Niemand in de stad ui 1989, de vijfde plaat van de dijk. Ik heb het liedje destijds nooit gehoord, wat ongetwijfeld meerover mij dan over de Dijk zegt. Het kan best een enorme hit zijn geweest, maar de Dijk bestond voor mij niet. Je zou dus kunnen zeggen dat ik De Dijk net heb ontdekt. Oude muziek bestaat niet.
Alle muziek is zo nieuw als de luisteraar er onbekend mee is, dus ik heb helemaal niet het gevoel achter het nieuws aan te lopen of ouderwets te zijn. Ik ben alleen maar blij en opgewonden dat ik iets heb gehoord dat me raakt, al weet ik nog steeds niet waarom. En ik heb een aantal albums van De dijk gekocht.
Wat me na een week draaien opviel was dat ik nergens een nummer tegenkwam dat zo onwaarschijnlijk soepel en elegant en terloops en vanzelfsprekend en ingehouden swingend en bijna tussen neus en lippen goed was als ‘Nergens goed voor’. ‘Bloedend hart’, ‘Ik kan het niet alleen’, ‘Zoveel ik kan’, ‘Laat het vanavond gebeuren’, het is allemaal sterke rock, grotestadmuziek, soul eigenlijk, met orgels en blazers, maar het heeft nooit die plokkende soepel riffende compactheid van mijn eerste nummer van De Dijk.
Die compactheid zie je ook in de tekst van het liedje. Er wordt goed in gerijmd, maar nooit op zo’n manier dat je het rijmwoordenboek hoort. Van der Lubbes tekstdichterij is van een heldere eenvoud en vanzelfsprekendheid: Denk nooit dat ik ooit verander / want dat duurt bij mij nooit lang / ik heb er ook geen zin in / en ik was het niet van plan / ik ben nergens goed voor / jij weet er alles van / maar ik kan van je houden / zoals niemand anders kan. De verteller – zanger en verteller, vallen samen in de stem – drukt zich duidelijk en beknopt uit, maar toch zwierig, en poëtisch op een verstaanbare manier: het is bij mij een zooitje n/ en ik geef nooit fouten toe / en als je met me vrijt / ben ik liever lui dan moe. Hier is een man aan het woord die weet wat hij zegt, maar die niet aan te veel zelfbewustzijn lijdt. Bijzonder.
Ik zou hier niet over begonnen zijn als het niet dezer dagen zo ontstellend goed ging met de Nederlandstalige popmuziek. Groepen als De Kast en Volumia verkopen honderdduizenden cd’s, een jong Tilburgs groepje dat Abel heet staat op nummer 1 in de hitparade, Doe maar werkt aan de succesvolste comeback die we ooit in Nederland hebben beleefd.
Maar het valt in het niet bij de kwaliteit van De Dijk zoals die in ‘Nergens goed voor’ is te horen. Vergelijk je het met ’32 Jaar’van Doe Maar (de band die aan De Dijk voorafging, en niet alleen op mijn bandje bij Mons), of met andere nummers van die groep, dan valt meteen op hoe onbezield en knullig Doe Maar toch eigenlijk altiijd klinkt (dit zegt trouwens meerover de enorme bevlogenheid van De Dijk en het genre waarbinnen ze werken dan over Doe Maar, dat toch ook altijd binnen de beperkingen van dub en reggae moet opereren, maar toch). Vergelijk je het met Abels hit ‘Onderweg’, dan blijkt dat zo’n bandje (een duidelijke nakomer van De Dijk) nog helemaal nergens is, het zijn pubers die met een vergrootglas naar hun eigen emoties kijken en denken dat die uniek zijn. De muziek is weliswaar twinkelend eenvoudig, toch hoor je dat ze bedacht is.
‘Nergens goed voor’ is zo’n bijzonder nummer omdat het niet toegeeft aan het verlangen te loeien, het verlangen te schreeuwen, in herhaling te vallen en pathetisch te worden, iets wat zo eigen is aan de Nederlandse rock en pop, van Marco Borsato tot de Trockener Kecks, van De Kast tot André Hazes. Ook De Dijk heeft in dit opzicht altijd van wanten geweten. Maar in ‘Nergens goed voor’ is het allemaal verdwenen. Je hort er niet aan af dat er moeite voor is gedaan, het valt eigenlijk niet eens op dat het Nederlandse popmuziek si – en dat terwijl je het meezingt. Het is gewoon een perfect, nonchalant, swingend liedje, misschien wel een toevalstreffer in het oeuvre van De Dijk, dat zou best kunnen. Maar dat zegt niets. Wat goed is, komt zomaar, ineens en vanzelf – zo klinkt ‘Nergens goed voor’. Ik moet nog zien of het te overtreffen is.
Geschreven door: Martin Bril
| |
Als jij het niet meer weet
