|
Ik ben nog steeds bezig er werk van te maken
04 oktober 2000 - Kogge Express
Schermerhorn- Twintig jaar en twaalf cd's is hij de zanger/tekstschrijver van De Dijk. Een dichter vermomd als popzanger. 'Wat niet gezegd kan worden, kun je maar beter zingen'. 'Kale teksten, gebracht met het rauwe timbre van verlatenheid. Terwijl de warmte van geliefden altijd nabij is. 'Ik heb nooit Brood willen nadoen.' Elsevier schrijver HUGO CAMPS, de voorman van het Nederlandse interview ondervroeg deze 'voorman van de Nederlandse popmuziek' op een wat andere manier dan we gewend zijn. Een pracht verhaal zo kort voor een optreden van De Dijk, zaterdag, in de grote sporthal van Rock Schermerhorn…..
De ketting ligt zwaar in de hals. 'Ik heb er geen last van. Het is een familiestuk, gesmeed uit de twee horlogekettingen van mijn schoonvader Wim Klinkenberg. Ik hecht eraan, misschien ook omdat ik mezelf fundamenteel als mens niets vind. Leeg, als startpunt dan. Ik weet nog dat ik als jochie van vier veel over mezelf nadacht. Terwijl ik in mijn omgeving afcheckte waar het op aankwam, wist ik: met zo iemand zit het er iet in. Dus, daar gaan we werk van maken. Ik ben nog steeds bezig er werk van te maken. 'Huub van der Lubbe wilde melkboer worden. 'Ik wist toen al dat je klein moet beginnen. En als melkboer kwam je bij de mensen thuis. 'Hij had ook wel leraar Nederlands kunnen worden. Een bandje, De Dijk, was toch leuker. 'Hij zocht de emotie en werd razend populair. Nu is van der Lubbe een gevierd zanger en tekstschrijver, inmiddels zelf een dichter. Na een sabbatical year is De Dijk weer helemaal terug. Met een twaalfde cd en een tournee door het land. De Dijk: nu al twintig volle jaren roestvrij gebleven, De zanger zelf(47) is vief en kloek. Geen herfstige kop, geen ingevallen wangen. Gebeiteld als een Griekse God zit hij voor me in het Amstel Hotel. 'Ik was hier nog nooit geweest. Het heeft wel iets. 'Mede door zijn roomse achtergrond staat hij open voor de goede dingen des levens. Alleen tabak hoeft niet meer. 'Ik ben als kettingroker gestopt uit liefde voor mijn vrouw en mijn dochter. Iedere avond voor ik naar bed ging, zat ik op mezelf te vloeken. Ik voelde van alles, dacht dat ik kanker had. Hoe moet het nou verder met de meisjes? spookte het door mijn hoofd. Ik ben wel trots dat het me is gelukt van mijn verslaving af te komen. Nu stop ik af en toe nog een pijpje met Thaise weed. Nee, geen Nederlands spul, dat is zo doorgeteeld. Daar zitten van die groeimiddelen in. Daar verdoven ze olifanten mee.' Katholieken weten wat versterven is, dat helpt. 'Ik heb toch wat verstorven. Ik zocht het zelf op. Als student Nederlands wilde ik soms een week langs het strand lopen. Ik hield me voor dat ik met niemand mocht praten. In mijn rukzakje zaten zeven blikken witte bonen in tomatensaus. Na twee dagen had ik het gezien en ging meteen naar mijn moeder. Terwijl ik juist naar het strand was gegaan om een andere vrouw te zoeken dan mijn moeder.'
Religie
Zijn religieus gevoel is ongeschonden, maar wat is het wezen van godsdienst? 'We komen niet verder dan metaforen die iets proberen te benoemen wat onbenoembaar is. Energie, straling, mystiek… Een religieus gevoel overvalt je als je een prachtig schilderij ziet, of muziek hoort, of een gedicht leest. Dan stroom je vol met een geluksgevoel waarvan je denkt: hier is het om te doen. Gereformeerden komen meer in de buurt van wat ik nou geloof zou noemen. Katholieken zijn rekenaars, opportunisten. Hun geloof is gebouwd op handigheid. Ach iedereen kiest een godsdienst die hem het best uitkomt. 'Een zaal met mensen, ik weet niet wat nog meer heilige geest kan zijn,' Ik merk dat ik in een zaal iets uitstraal. Het heeft ook te maken met het repertoire van De Dijk. In de popmuziek word alles opgeblazen. Het word zelfs een beetje eng, te agressief. Wij hebben vanaf het begin af aan gezegd: we maken de dingen kleiner, we brengen onszelf in het geding. Wij zingen: Ik ben een klootzak, ik kan het niet alleen. Dat is het tegenovergestelde van wat je hoort in house en rap. Ook in het schrijven van teksten zie ik mijn onvermogen onder ogen. Dat is heel bevrijdend. Al knoeiend formuleer ik mijn mening en dat is dan een liedje.
Ziekte
'Mijn vrouw is een aantal jaren terug zwaar ziek geweest. Sommige nummers betrok ik op haar situatie waardoor ze vers en nieuw werden. Ik was dankbaar dat ik in die dagen mocht zingen. Je kan er je zorgen mee in kaart brengen. Zingen loutert. Ik heb door de jaren heen gemerkt dat ik dingen kon zeggen voor de mensen die er zelf de tijd niet voor hebben. In het begin dacht ik: Jezus, als de plaat klaar is, dan weet iedereen alles van mij. Het werkt anders. De mensen vinden zichzelf terug in mijn teksten. Om die reden noem ik nooit de namen van vrouwen. De band en de zaal, verenigd in een moment van ultieme troost- ik wil niet zweverig doen, maar dat oergevoel is er wel. Op zo'n avond weten we met zijn allen: iets wat niet gezegd kan worden, kun je maar beter zingen.' Zijn liedjes zijn gebundeld. Melkboer met de blues, heet het boek. 'Mijn teksten hebben de ruigheid van muziek nodig,' zegt hij gelaten. 'Alle eendracht komt voort uit tegenstellingen. Dat is wat er met De Dijk aan de hand is. We zitten in hetzelfde schuitje, moeten er even hard voor werken en verdienen ongeveer hetzelfde. Als ik een andere band had gehad, had ik nog niet de helft geschreven van wat ik nu heb geschreven.
Schaamteloos
'De schaamteloosheid om alle publiciteit naar me toe te trekken, heb ik niet. Ik heb nooit Herman Brood willen nadoen. Een geweldige goede vrouw hebben en daarnaast nog eens de popster uithangen, zo werkt het niet. Als je en heel goede vrouw hebt, ja, dan ben je toch wel een beetje klaar.' Het leven van Teuntje met een poster is voor haar geen offer. 'Mijn vrouw is toneel regisseur. Zij kent het artistieke milieu. Het lijkt me dat ze erg veel plezier aan mijn werk heeft gehad.' Huub van der Lubbe is naast zanger ook acteur. Vanuit een gemis? 'Nee, ik kwam niets tekort. Ik heb het altijd machtig gevonden om bij het toneel te gaan. Ook omdat mijn ouders elkaar bij een toneelgezelschap in Amsterdam hebben leren kennen. Eens per jaar zag ik als kind mijn hele familie op het toneel staan. Tante Elly in een bizarre jurk en tante Rita met een rare grimas. Op het toneel stond mijn moeder altijd een beetje op mijn vader te schelden. Dat was heel bijzonder.
Bijbel
'Alle rollen die mij worden aangeboden zijn cadeautjes. Je mag je opeens in iets verdiepen en je mag dingen proberen te doorgronden waar je anders niet op komt. Ik heb voor een filmrol weleens de Bijbel herlezen. In elke rol die ik accepteer, moet wel een moment ontstaan waaraan de façade ontbreekt, een moment waarop buitenkant binnenkant wordt. Nee, ik sta niet te popelen voor een ticket Hollywood. Zo erg overtuigd van mijn talent ben ik niet. Het is al mooi dat ik met de band in Amerika mocht spelen. En in Petersburg. En in Moskou. Dat zijn topervaringen. Je bent in een kolossale stad als Moskou vanwege de muziek. Je staat daar te spelen en de mensen snappen wat je in het Nederlands zingt. Dat is pure spiritualiteit.' Er gebeuren nog meer wondere dingen. 'We waren met De dijk in Petersburg.. We wilden de kunstverzameling van de Hermitage nog eens zien. Ik was er al een keer geweest en wist dat er een schilderij van Albert Maquet te zien was. Een stadsgezicht dat ik jaren eerder ook al had gezien. Het hing naast een schilderij van Kees van Dongen. Zijn dochter, Dolly van Dongen, was de beste jeugdvriendin van Teuntjes oma. Een geweldige vrouw die we weleens in haar piepklein huisje in Montmarte opzochten. Ze was toen al blind.
Heksen
Tijdens het sabbatical year heb ik met twee vrienden in het theater gestaan om gedichten voor te dragen. We kwamen al jaren elke week samen in een Amsterdams café om de belevenissen van de week door te nemen. Vorig jaar spraken we af alles op rijm te vertellen. We zouden ook een gedicht over de voorbije avond mee brengen. Zo hadden we iedere dinsdag dichtersavond. 'Met die twee dichtvrienden ga ik ook elk jaar fietsen in Frankrijk. De laatste keer reden we zestig kilometer om, om een heksenmuseum te bezoeken. Stonden we daar alledrie op de foto met een gefiguurzaagde heks boven het hoofd. Onze zorg is alleen: hoe kunnen we het elkaar zo goed mogelijk naar de zin maken en het nog leuker maken dan het al is.'
Voorman
De voorman van de Nederlandse popgroep wil dicht op de huid van zijn vrienden en geliefden leven. In het prachtige nummer 'Zevende Hemel' van de nieuwe cd, explodeert de honger naar leven en liefde. 'Het is een honger naar beleving, gekoppeld aan mensen. Mar die beleving kan vele gezichten hebben. In het jaar dat we niet speelden, heb ik de verstilde kant van mijzelf leren begrijpen. Op een balkonnetje zitten en helemaal gelukkig wezen zonder aandacht, is ook een vorm van beleven. Er is meer dan popmuziek.' Het was al eerder bekend. Van der Lubbe is een militant van de civil society. Hij durft op de gracht in Amsterdam best te roepen:'Houdt de fietsendief!' Met verdrietige ogen zegt hij: 'Ik wil het geloof in de mensheid niet opgeven. Ik kom nog veel goeie mensen tegen. Mensen die muziek maken of een boek schrijven, kunnen toch niet fout zijn. Ja hoor, aan die strohalm blijf ik mij vastklampen.' Niet alles is verloren. 'Ik schrijf met een echte Waterman. Twee jaar geleden was ik hem kwijt. Ik had hem in de trein laten liggen. Hij zat in een etuitje van mijn vrouw. Har naam was nog net te lezen. Op een dag kreeg ik telefoon. Of wij misschien een Waterman hadden verloren? Die jongen was dus in het telefoonboek gaan zoeken naar de Klinkenbergs. Ons nummer was verandert, maar hij is blijven rondbellen tot hij de echte Klinkenberg te pakken had. Hij had namelijk ook een Waterman en kon het niet over zijn hart krijgen een verloren vulpen te laten rondslingeren.' Cultuur is het enige harnas van de beschaving, zegt hij fel. 'De mensen zijn natuurlijk in verwarring. Wie helpt je nog als je achttien bent en worstelt met vragen over goed en kwaad, over commercie en sociaal engagement. De commercie wordt met de dag geraffineerder en de autoriteiten die moeten corrigeren, laten verstek gaan. Ik vind het enorm kwalijk dat de Nederlandse regering een cultureel wapen als de televisie volkomen uit handen heeft gegeven. Ze hebben het verkocht aan de hoogst biedende. En dan maar zoals Bolkenstein, hypocriet
staan te roepen: waar is de ethiek gebleven? Ik weet waar de ethiek is gebleven: in de reclame buizen.' Vertederd spreekt hij over zijn schoonvader Wim Klinkenberg. De laatste communist in hart en nieren die zijn ideaal nooit heeft opgegeven. 'Ik mis hem nog elke dag. Vooral de gesprekken die we samen hadden. Door hem heb ik een algemene kijk op mensen en dingen gekregen, een vogelperspectief. Hij kon de wereld ordenen en dat kan ik in mijn eentje niet.'
Wankelmoedig
Misschien heeft ze de wankelmoedigheid van haar vader, zeg ik. Lange stilte. 'Ik heb mij nooit laten verleiden tot bravoure. Bravoure is als het laatste woord. Dan komt er niets meer bij, dan ben je klaar. Je bent nooit klaar. Onze producer zei dat op de laatste CD de mooiste nummers staan die De Dijk ooit gemaakt heeft. Dat betekent dus dat we na twintig jaar werken en twaalf cd's nog steeds niet aan het eínde van onze ontwikkeling waren gekomen. De dood als het onvermijdelijke Zwaard van Damocles kan de zanger bitter stemmen. 'Ik vind het onuitstaanbaar dat het afloopt. Altijd te vroeg. Het enige antwoord op de dood is: nog meer leven.' Sjouwend tot de laatste snik, zo zal het zijn, zingt Van der Lubbe. 'Ik ben een ontzettende verzamelaar. Ik kan geen dingen weggooien. Elk steentje dat ik tijdens een van mijn fietstochten heb gevonden, ligt op de vensterbank en ik weet precies waar. Armbandjes, tapes, niets heb ik weggegooid. Het aantal ongelezen boeken in mijn werkkamer is ontelbaar, nu ik ouder word, ontdek ik heel voorzichtig de schoonheid van ruimte en leegte. Al maak ik er voorlopig nog geen werk van. Mijn schoonvader had wel gelijk: materie is een vloek.'
Geschreven door: Onbekend
| |
Als jij het niet meer weet
